Roosendaal,
Verduurzamen van bedrijventerreinen staat hoog op de agenda van de provincie Noord-Brabant. Daar liggen ‘enorme kansen’, onder meer op het gebied van klimaatadaptatie. Bij bedrijventerrein Majoppeveld in Roosendaal begrepen ze dat enkele jaren geleden al. De eerste successen smaken er inmiddels naar meer.
Je vindt ze vaak aan de rand van de stad. Grauw en grijs, rechtlijnige straten, heet op warme dagen en water of groen is er nauwelijks te vinden. Asfalt, beton en steen is er daarentegen genoeg.
Bedrijventerreinen. Je komt er eigenlijk alleen als je er iets te zoeken hebt. Op de warmtekaart van Nederland kleuren ze steevast rood. “In versteende industriegebieden kan het op hete zomerdagen wel zo’n 9 graden warmer worden dan in een stadspark”, becijfert Mark Kok.
Handen ineengeslagen
Hij is vanuit Ecco Business Parks projectleider voor de verduurzaming van bedrijventerrein Majoppeveld, langs de rijksweg A58 in Roosendaal. Diverse partijen hebben voor deze opgave de handen ineengeslagen: gemeente Roosendaal, provincie Noord-Brabant, waterschap Brabantse Delta en Ondernemersvereniging Majoppeveld.
Er moest iets gebeuren. Op Majoppeveld staan bedrijfspanden uit begin jaren 70, weet Kok. “Als je niet flink renoveert of herstructureert, trek je steeds laagwaardigere bedrijvigheid aan. Die wil er niet in investeren. Dan kom je in een neerwaartse spiraal.”
“Het was een verouderd en soms verpauperd bedrijventerrein”, schetst ook parkmanager Pieter Wierckx. “Nu is het grotendeels opgeknapt en zijn er nieuwe bedrijven bij gekomen. Wij willen het een van de aantrekkelijkste bedrijventerreinen van West-Brabant maken. Dan moet je dingen doen die anderen niet doen. Onderscheidend zijn.”
Toekomstbestendig maken
Wierckx – sinds eind 2016 parkmanager – vertelt dat de laatste jaren vol wordt ingezet op de toekomstbestendigheid van Majoppeveld. “We gaan voor innovatieve projecten. Met een door ondernemers en de gemeente Roosendaal gevuld fonds worden allerlei activiteiten ontplooid.”
Zo kan van een bedrijf gratis een ‘footprint’ worden gemaakt. Die maakt inzichtelijk waar het staat op het gebied van onder meer energiestromen, afvalverwerking en circulariteit. Er zijn nu 125 footprints klaar en die leveren interessante data op.
“Er kwam uit dat men wil inzetten op energie”, aldus Wierckx. “Op ons eigen energiehandelsplatform dat we al hebben, kun je energie voordeliger afnemen of leveren tegen een betere prijs. We willen dit nog voor de zomer omzetten in een energiecoöperatie waarvan de leden eigenaar worden.”
Enorme kansen
Een doordachte zet, oordeelt Maarten de Haan, werkzaam bij het team Klimaatadaptatie van de provincie Noord-Brabant. Met de revenuen op het gebied van energie heb je meteen een goede binnenkomer bij bedrijven: “En als je dan toch met elkaar aan tafel zit, kun je het ook over andere duurzaamheidsmaatregelen hebben. Zoals vergroening of het vasthouden van regenwater. Want daarin zien bedrijven niet meteen een businesscase.”
Terwijl die maatregelen óók veel profijt opleveren. Groen op het dak, tegen de gevel en op het eigen perceel zorgt al voor verkoeling van het pand.
Pieter Wierckx: “Als je dat dakgroen combineert met kratten om water in vast te houden en er zonnepanelen op plaatst, ontstaat een meerwaarde: verkoeling, wateropvang én de zonnepanelen leveren meer stroom door koeling van onderaf.” Groen of waterdoorlatende bestrating zorgen er tijdens hoosbuien bovendien voor dat water kan infiltreren, de riolering niet overstroomt en straten of bedrijfshallen niet blank komen te staan.
Op het gebied van klimaatbestendigheid zijn Brabantse bedrijventerreinen nog matig geëquipeerd. Die conclusie trekt De Haan uit onderzoek van bureau Buck Consultants. “Er liggen enorme kansen, door te vergroenen en regenwater vast te houden.” Mede hierom is de provincie ook gestart met het project Grote Oogst: dertien Brabantse bedrijventerreinen krijgen hierbij de gelegenheid om hun verduurzamingsproces te versnellen.
Green Deal
Majoppeveld zit er niet bij, maar daar waren ze al klaar voor de volgende stap: meer groen en minder stenen. Duidelijk is waar pijnpunten zitten wat betreft ‘hittestress’ en wateroverlast. Parkmanager Wierckx: “We zien ook dat er weinig mogelijkheden tot wandelen zijn, behalve óp straat. We bekijken nu op welke plaatsen we biodivers groen kunnen creëren, inclusief struinpaden.” Dat gebeurt vooral in straten waar de gemeente toch al een reconstructie uitvoert.
Voor ondernemers is een toolkit ontwikkeld waarmee zij op eigen terrein maatregelen kunnen treffen die klimaatadaptatie en ook biodiversiteit bevorderen. Dit kan variëren van het afkoppelen van de regenpijp op het riool, een groene gevel, dak of parkeerplaats tot een compleet met beplanting aangeklede wandelroute over het terrein.
Vanuit de Green Deal is subsidie beschikbaar. Via deze deal, die in oktober vorig jaar gesloten is, beoogt eveneens om Majoppeveld te verduurzamen en te vergroenen, met de eerdergenoemde partners. De Haan bracht de ondernemersvereniging bovendien in contact met een EU-project en het IVN.
Natuur de stad in trekken
Deze natuurorganisatie wil met diverse partijen Nederlandse bedrijventerreinen een groene impuls geven. In april is hiervoor vanuit het Nationaal Groeifonds 26 miljoen euro toegekend. Op Majoppeveld wordt in dit kader ingezet op het planten van honderden bomen.
Het sluit naadloos aan op het vorig jaar door het gemeentebestuur gelanceerde Roosendaal Natuurstad. De groene omgeving van de stad was De Haan al opgevallen. Een extra intentie is volgens hem nu om dat groen via het bedrijventerrein ‘de stad in te trekken’. Daardoor is meer waterinfiltratie mogelijk en kunnen bewoners op een aantrekkelijke manier hun stad uit.
Samenhang
Wat opvalt is de samenhang tussen de verduurzamingsopgaves. Projectleider Kok: “Waar een ondernemer aangeeft lagere energiekosten te willen, vind je de oplossing vaak in een meervoudig palet: met zonnepanelen, betere isolatie, maar ook door het gebruik van restwarmte van andere bedrijven. Of door het plaatsen van bomen aan de zonzijde van een pand, zodat de airconditioning een standje lager kan.”
De Haan: “Lunchwandelen in het groen zorgt voor rust, veerkracht en inspiratie. Uiteindelijk levert het een ondernemer meer op als mensen prettiger in hun vel zitten en hun productiecapaciteit toeneemt. Zorg dat mensen op hun fiets naar het werk kunnen. Daardoor zijn minder ‘warme‘ parkeerplaatsen nodig en ontstaat ruimte voor groen én wateropvang. Het is een circulair proces.”