Op de foto staan alle partners: ZLTO, gemeente Zundert, gemeente Roosendaal, gemeente Altena, gemeente Etten-Leur en waterschap Brabantse Delta.
De inkt van de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 West-Brabant is al een poosje opgedroogd. De regio ligt op koers om in 2030 2,2 TWh duurzame elektriciteit op te wekken. En ook 5,5 TWh duurzame warmte in 2050 staat als stip op de horizon. Maar de wereld is groter dan West-Brabant alleen. Zo is netcongestie een acuut probleem voor bedrijven en particulieren. Binnen de RES West-Brabant wordt hard gewerkt aan een regionale oplossing, bijvoorbeeld door vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen in lokale energiehubs. Boerenclub ZLTO, gemeente Roosendaal, gemeente Etten-Leur, gemeente Altena, gemeente Zundert en RES West-Brabant steken de handen uit de mouwen om het lokale energienet meer in balans te brengen.
Op woensdag 27 maart was de aftrap van het samenwerkingsproject CIRCUS. In vier West-Brabantse gemeenten werkt boerenclub ZLTO aan het verminderen van netcongestie door vraag en aanbod van duurzame energie dichter bij elkaar te brengen. Dat betekent dat de opwek en opslag van duurzame elektriciteit en warmte juist op de geschikte plek in de regio gebeurt. Zo wordt in de regio West-Brabant voorgesorteerd op het regionale energiesysteem van de toekomst; niet alleen technisch, maar ook sociaal en economisch. Daarbij is voor boeren en tuinders op het platteland een sleutelrol weggelegd. Remco Beekers, hoofdbestuurder ZLTO: “Het platteland biedt kansen om de energietransitie te versnellen. Boeren en tuinders kunnen daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Denk aan zonnepanelen op het dak, windmolens, warmtekrachtkoppeling in de tuinbouw, het benutten van restwarmte of de productie van groen gas door mestvergisting. Ook staan er al diverse energiebatterijen op de boerderij.”
De vier gemeenten Roosendaal, Etten-Leur, Altena en Zundert gaan elk aan de slag met zo’n lokale energiehub om van elkaar te leren en op te schalen richting de toekomst.
Energiehandelsplatform Roosendaal
In Roosendaal is eind 2022 een coöperatie opgericht vanuit een samenwerking tussen ZLTO en ondernemersvereniging van Majoppeveld (OVM) om duurzame opwek en verbruik lokaal aan elkaar te verbinden. De coöperatie bestaat momenteel uit 35 bedrijven die duurzame energie produceren en lokaal uitwisselen. In de komende jaren wil de coöperatie de volgende stappen zetten richting het geautomatiseerd aansturen van apparaten en processen om de gelijktijdigheid van productie en afname te vergroten. Bovendien wordt een technische en economische verkenning gedaan naar collectieve energieopslag. Volgens wethouder Klaar Koenraad biedt dit mooie kansen: “We zijn als Gemeente Roosendaal graag onderdeel van het project CIRCUS om het versnellen van de energietransitie te stimuleren en te ondersteunen. Het Energiehandelsplatform in Roosendaal is nu al een succes en kan in de toekomst alleen nog maar groter en beter worden. Door samen te werken met de ZLTO en de overige gemeenten kunnen we dit soort duurzame initiatieven die er al zijn opschalen en de praktijkervaringen die we hebben met elkaar delen. Zo kunnen we van elkaar leren en hoeven we niet ieder voor zich het wiel uit te vinden.”
Groen gas Etten-Leur
Op het gebied van duurzame warmte ligt er een complexe opgave in de gemeente Etten-Leur. Voor industrieterrein Vosdonk worden plannen gemaakt om aardgas op termijn te vervangen door elektrificatie, groen gas en waterstof. In de gebouwde omgeving ligt de toepassing van waterstof vooralsnog minder voor de hand en worden andere opties verkend. Groen gas uit mono-mestvergisting lijkt een goede optie. Met dit deelproject wil de gemeente Etten-Leur een helder beeld ontwikkelen van de lange termijn potentie van groen gas uit mono-mestvergisting binnen de veehouderij, en hoe deze potentie ontsloten kan worden voor de maatschappij. Groen gas zou beschikbaar kunnen komen voor industriële afnemer of direct op het gasnet kunnen worden ingevoerd.
Lokale energiehub Altena
De gemeente Altena heeft een ambitie om in 2046 CO2-neutraal te zijn. Om deze ambitie te behalen zijn flinke stappen nodig in de verduurzaming van de energievoorziening. De mogelijkheden om groene stroom op te wekken middels windturbines en grootschalige zonneparken zijn echter beperkt in de gemeente. Als alternatief wil de gemeente daarom verkennen welke mogelijkheden er zijn op het gebied van Agri-PV, oftewel de combinatie van zonnepanelen boven land- en tuinbouw. Een andere technologie om het energiesysteem te verduurzamen is groen gas. De gemeente Altena streeft ernaar middels een duurzaam energienet van de toekomst dorpen, wijken en platteland meer met elkaar te verbinden.
Agro Energy Hub Zundert
In de gemeente Zundert zijn veel agrarische ondernemers actief op het gebied van duurzame energie. Veel bedrijven hebben al zonnepanelen of willen investeren in een zonnestroom installatie. Bovendien draaien sinds eind 2023 zes windmolens langs de A16. Door lokaal samen te werken ontstaat een unieke kans om meer duurzame opwek te realiseren en lokaal te verdelen. Het onderzoek naar een energiehandelsplatform, naar voorbeeld van Roosendaal, is daarbij een eerste stap. “De druk op het elektriciteitsnetwerk is nu echt te hoog. Daar moet verandering in komen. Daarom is het goed dat we samen onderzoek gaan doen naar de mogelijkheden van een lokale energiehub,” aldus Ralph Bogers, wethouder Duurzaamheid, gemeente Zundert.
In het nieuwe samenwerkingsproject CIRCUS zetten boeren en gemeenten stappen vooruit richting het regionale energiesysteem van de toekomst. Met trots is dit een nieuwe loot aan de stamboom van de Regionale Energiestrategie West-Brabant (RES West-Brabant). CIRCUS wordt mogelijk gemaakt door Europese financiering vanuit het EU Interreg programma North-West Europe (NWE): Smart and just energy transition.