De krapte in het onderwijs in Noord-Brabant is in het afgelopen jaar sterk toegenomen. Ondanks diverse initiatieven om het tekort aan te pakken, houdt de krapte in het onderwijs aan, zo is de verwachting. Het nieuwe schooljaar begint bijna en sommige scholen weten nu al dat er komend jaar knelpunten gaan ontstaan: klassen worden steeds groter en soms staan er ongekwalificeerde leerkrachten voor de klas.
Het onderwijs kampt met tekorten, mede doordat het aantal WW-uitkeringen blijft dalen en het aantal vacatures stijgt. In juli 2022 waren er in Noord-Brabant 493 WW-uitkeringen voor docenten en onderwijsassistenten. Dat is een daling van 34% ten opzichte van een jaar eerder. Daarbij waren er in het eerste kwartaal van 2022 ruim 650 openstaande vacatures voor dezelfde beroepen in Noord-Brabant, een stijging van 59% ten opzichte van het jaar daarvoor.
In het eerste kwartaal van 2021 gold voor pedagogische beroepen in alle Brabantse arbeidsmarktregio’s nog een gemiddelde arbeidsmarktspanning. Inmiddels is dit overal omgeslagen naar een krappe tot zeer krappe arbeidsmarktspanning.
Zie voor meer informatie de Spanningsindicator van UWV.
Vooral tekorten in exacte vakken en talen
In het voortgezet onderwijs verschillen de tekorten per vak. Voor exacte vakken (wis-, natuur- en scheikunde), economische vakken en talen (klassieke talen, Nederlands, Duits en Frans) is de vraag naar docenten al langere tijd (veel) groter dan het aanbod aan nieuwe leerkrachten in Noord-Brabant. Deze docenten hebben daardoor zeer goede kansen op werk. In 2026 wordt in Noord-Brabant een tekort verwacht van gemiddeld 3,5% (275 fte) voor alle vakken.
Het lerarentekort in het basisonderwijs kent een minder lange historie. In 2016 was er landelijk nog een overschot aan leerkrachten basisonderwijs. Sindsdien nam de spanning geleidelijk toe in Noord-Brabant. In het eerste kwartaal van 2022 geldt ook voor leraren basisonderwijs in Noord-Brabant dat er sprake is van een krappe arbeidsmarkt. Hierdoor kunnen leerkrachten in het basisonderwijs bijna overal in Brabant direct aan de slag.
Quick wins in onderwijs lastig te realiseren
De krapte in het onderwijs is langdurig, omdat snelle oplossingen voor personeelstekorten vaak lastig te realiseren zijn. Kandidaten moeten over een lesbevoegdheid beschikken voordat ze als docent aan de slag mogen gaan. Intensiever werven (inzet van uitzendbureaus, bijvoorbeeld) levert niet altijd een gewenst resultaat op en kan ertoe leiden dat scholen elkaar beconcurreren. Een
oplossing is om aan medewerkers te vragen of zij meer uren willen werken, zeker omdat in het primair onderwijs veel in deeltijd wordt gewerkt. Niet iedereen kan of wil echter meer uren werken. Voor werkzoekenden die zich willen laten (om)scholen blijft het onderwijs daarom ook de komende jaren een sector met zeer goede kansen op werk.
Initiatieven in Noord-Brabant om tekorten tegen te gaan
Er zijn diverse regionale initiatieven die deze omscholing faciliteren. Er zijn in het mbo namelijk enkele lerarenprofielen, zoals instructeur, waar geen hoger onderwijs gevraagd wordt om een lesbevoegdheid te kunnen behalen. Dat biedt mogelijkheden om werkzoekenden om of bij te scholen tot docent of instructeur in het mbo. Daarom startte UWV in Den Bosch, Tilburg en Eindhoven (onder het zogeheten 3T-traject) met het werven van werkzoekenden vanuit andere sectoren. Mensen kunnen via dit traject 1 jaar ervaring opdoen op een MBO-school en tegelijkertijd hiervoor een certificaat behalen. Dit certificaat is te gebruiken als assessment voor toelating tot het officieel wettelijk erkende Pedagogisch Getuigschrift. Dit getuigschrift kan zodoende versneld worden behaald. Inmiddels zijn er zo’n 35 kandidaten geplaatst in de regio.
Een ander voorbeeld van een initiatief in het onderwijs dat UWV onder de aandacht brengt bij scholen is Qrabbl (Eindhoven). Qrabbl levert creatieve invallers (qrabbelaars) voor onder andere het basisonderwijs. Dit zijn mensen zonder lesbevoegdheid die werkervaring hebben in een creatief vakgebied. Denk hierbij aan: theatermaker, danslerares, beeldend kunstenaar, fotograaf, techniek of websitebouwers. Zij zijn, als zzp-er, onder andere in te zetten bij ziekte of tekorten aan leerkrachten. Deze creatieve invallers kunnen via de eigen academie van Qrabbl bijscholing krijgen in bijvoorbeeld klasmanagement en didactische vaardigheden.
